5 najlepszych filmów w 2016 roku. Ranking osobisty

Za chwilę ruszy sezon podsumowań i wręczania filmowych nagród. Ja na swoje filmowe Top 5 roku zapraszam Was już dziś. Oto pięć filmów, które miały polską premierę w mijającym roku i zrobiły na mnie największe wrażenie. W kilku zdaniach wyjaśniam, dlaczego. Jeśli jeszcze ich nie znacie, nadrabiajcie zaległości.

Mandarynka

Nakręcona w całości iPhonem (można? można!) opowieść o jednym dniu z życia dwóch transseksualnych prostytutek, szukających zemsty w Los Angeles. Szalona jazda bez trzymanki, która skrzy się humorem, slangiem i genialnymi dialogami. Najbardziej offowy film w całym dzisiejszym zestawieniu. Ma w sobie tego autentycznego ducha amerykańskiego kina niezależnego, który już dawno uleciał z większości repertuaru festiwalu Sundance. Mandarynka jest chropowata, bezkompromisowa i jednocześnie bardzo nowatorska.

Ostatnia rodzina

Historia rodziny Beksińskich to nie jest zwykła biografia genialnego malarza i jego syna – znanego dziennikarza muzycznego przez całe życie zmagającego się z własną psychiką. To jest historia rodziny. Tej osobliwej komórki społecznej, pełnej czasem groteskowych zależności. Historia obsesji, niedostosowania i tłumionych pragnień.
Film cudownie zagrany. Andrzej Seweryn jako Zdzisław Beksiński, poczciwy starszy pan, którego koszmary i obsesje widać tylko na obrazach, tak jak proces starzenia się Doriana Graya. Tam przelewa wszystkie swoje emocje, których nie potrafi okazać na zewnątrz. Dawid Ogrodnik, którego aktorstwa zwykle nie lubię, tutaj doskonale oddaje ból i niedostosowanie Tomasza Beksińskiego. Tomasza, który ukryć nie potrafił niczego, który całe życie wołał o pomoc i uwagę. I Aleksandra Konieczna w absolutnie pięknej roli Zofii Beksińskiej, roli spokojnej, nieco wycofanej, takiej zupełnie bez fajerwerków, a jednak mocnej. Wszystko to na tle krajobrazu Polski lat 70., 80. i 90., ale bez wchodzenia w jej historię. Historia Polski toczy się tu gdzieś obok, a my oglądamy historię rodziny. I to skupienie, świadome odrzucenie mieszania do narracji historycznego tła jest doskonałym wyborem. Bo tu chodzi o rodzinę.

Widzę, Widzę

Austriacki horror. Już te dwa słowa wystarczyły, żebym zapragnęła obejrzeć ten film. W dodatku horror z dziećmi w głównych rolach, a wiadomo, że dzieci są najstraszniejsze. Spodziewałam się, że będzie dobrze, ale nie spodziewałam się, że aż tak. Jest tu oczywiście mocno wyczuwalny klimat Hanekego, jest tu coś z grozy „Funny Games”, grozy czegoś obsesyjnego i nieuniknionego. Ale Severin Fiala i Veronika Franz bynajmniej nie kopiują swojego genialnego rodaka. „Widzę, widzę” to historia braci bliźniaków, których matka wraca do domu po operacji plastycznej. Chłopcy nabierają podejrzeń, że to wcale nie jest ich matka. Film gra na naszych bardzo podskórnych lękach, epatuje okrucieństwem, na które zdobyć mogłyby się jedynie wyrwane ze świata dorosłych dzieci i wbija w fotel doskonałym twistem. Oglądajcie uważnie, albo jeszcze lepiej – rozkoszujcie się grozą.

Lobster

Wyobraźcie sobie świat, w którym karą za samotność jest zamiana w zwierzę. Główny bohater, David (wspaniale odnajduje się w tej roli Colin Farrell), gdyby nie udało mu się znaleźć pary w hotelu dla samotnych, chciałby zostać homarem. Reżyser Lobstera, Grek Lanthimos, nie oszczędza widza ani trochę. Homar po grecku to nie jest łatwostrawne danie. Jest surowy, dławiący i kaleczy usta. Ale po wszystkim ma się ochotę na dokładkę. Więcej o „Lobsterze” napisałam w tej recenzji.

Mustang

Film Deniz Gamze Ergüven to historia pięciu nastoletnich sióstr, które nagle, ostatniego dnia szkoły, zostają zamknięte w areszcie domowym za flirtowanie z chłopcami na plaży. Zapada decyzja o wydaniu całej piątki za mąż. Nie dość, że opowiedziany przepięknym filmowym językiem, to jeszcze wyjątkowo ważny w kontekście roku, w którym prawa kobiet znalazły się pod ostrzałem (w Polsce i wielu innych krajach). Turecki Mustang to film o wolności, wolności kobiet, która zostaje w brutalny świat odebrana młodym bohaterkom przez patriarchalne społeczeństwo rękami innych kobiet – ciotek i babek, które by w tym społeczeństwie przetrwać przyjmują role oprawczyń. Mustang jednocześnie zachwyca pięknem kadrów i przeraża. Daje też nadzieję, bo to film o nieujarzmionej potędze młodości.